[fusion_builder_container hundred_percent=”yes” overflow=”visible”][fusion_builder_row][fusion_builder_column type=”1_1″ layout=”1_1″ background_position=”left top” background_color=”” border_size=”” border_color=”” border_style=”solid” spacing=”yes” background_image=”” background_repeat=”no-repeat” padding_top=”” padding_right=”” padding_bottom=”” padding_left=”” margin_top=”0px” margin_bottom=”0px” class=”” id=”” animation_type=”” animation_speed=”0.3″ animation_direction=”left” hide_on_mobile=”no” center_content=”no” min_height=”none” last=”no” hover_type=”none” link=”” border_position=”all”][fusion_text columns=”” column_min_width=”” column_spacing=”” rule_style=”default” rule_size=”” rule_color=”” hide_on_mobile=”small-visibility,medium-visibility,large-visibility” class=”” id=””]
Het anticiperen op de coronacrisis heeft grote gevolgen gehad voor het onderwijs, dat na de landelijke schoolsluiting in no-time over moest gaan van fysiek, klassikaal lesgeven naar onderwijs op afstand, waarbij een groot beroep op het organisatorisch vermogen moest worden gedaan en de al dan niet aanwezige ICT-vaardigheden. Hoe werd deze hectische periode, waarvan het gedeeltelijke einde nu in zicht lijkt, ervaren door onderwijsorganisaties, docenten en leerlingen?
[/fusion_text][/fusion_builder_column][fusion_builder_column type=”1_1″ layout=”1_1″ background_position=”left top” background_color=”” border_size=”” border_color=”” border_style=”solid” spacing=”yes” background_image=”” background_repeat=”no-repeat” padding_top=”” padding_right=”” padding_bottom=”” padding_left=”” margin_top=”0px” margin_bottom=”0px” class=”” id=”” animation_type=”” animation_speed=”0.3″ animation_direction=”left” hide_on_mobile=”no” center_content=”no” min_height=”none” last=”no” hover_type=”none” link=”” border_position=”all”][fusion_text columns=”” column_min_width=”” column_spacing=”” rule_style=”default” rule_size=”” rule_color=”” hide_on_mobile=”small-visibility,medium-visibility,large-visibility” class=”” id=””]
Eva van de Sande, docent en onderzoeker Onderwijskunde en Pedagogiek aan de Radboud Universiteit en programmamanager Digitale Geletterdheid bij Edux en Anko van Hoepen, vice-voorzitter van de PO Raad (Primair Onderwijs), laten hun licht schijnen op de afgelopen hectische maanden.
Wat waren de gevolgen van de coranacrisis op het onderwijs?
Van de Sande: “Door het onvoorspelbare en plotselinge karakter van de crisis werd er op organisatorisch gebied veel gevraagd van de leraren. Zij moesten in korte tijd vaak schakelen en afstemmen met alle betrokken partijen zoals opvang en ouders. Daarnaast werd er een groot beroep gedaan op de digitale vaardigheden van leraren. De vragen die speelden waren; hoe richten we ons afstandsonderwijs effectief in? Hoe kunnen we onze leerlingen blijven motiveren en uitdagen als we fysiek niet aanwezig zijn? Dat zorgde voor onzekerheid en de behoefte om te professionaliseren. Tegelijkertijd zag je een grote samenhorigheid ontstaan om informatie en ervaringen met elkaar te delen. Daarin zijn grote stappen gezet, er is in rap tempo geprofessionaliseerd.” Van Hoepen: “Ik ben er zwaar van onder de indruk hoe het onderwijs er in hele korte tijd in is geslaagd om het afstandsonderwijs te organiseren. We zijn toch een sector waarvan wordt gezegd dat die wat star is en niet zo snel geneigd tot veranderen. De lokale situatie was overal anders en dat leverde heel gevarieerde oplossingen op. Sommige scholen organiseerden het afstandsonderwijs vrij fysiek door met pakketjes te werken die moesten worden opgehaald, andere scholen gingen volledig over op online onderwijs en alles wat daar tussenin zit.”
Welke problemen kwamen er naar boven?
Van Hoepen: “In de media werd al snel een getal van 7.000 leerlingen genoemd die bij het primair en voortgezet onderwijs plotseling uit beeld waren. In het basisonderwijs hadden de scholen echter al snel een heel goed zicht op bijna al hun kinderen, dat is ook de kracht van het basisonderwijs, met een groepsleerkracht die de kinderen en hun persoonlijke situatie goed kent. Even bellen of langsgaan loste de meeste problemen op dit gebied snel op. Verder bleek er al snel een gebrek aan voldoende devices en goed werkende internetverbindingen. Ook dat probleem konden de meeste scholen, door de snelle herkenning, goed oplossen.”
Leerachterstanden
“Je las ook veel over de achterstanden die kinderen hadden opgelopen op leergebied, maar zo zou ik het niet willen noemen. Natuurlijk was de situatie verre van ideaal. Eerst kozen scholen ervoor alles aan te bieden, later ging men bewustere keuzes maken, zich meer beperken tot de kern en nieuwe stof aanbieden. Kinderen hebben in deze periode gewoon anders geleerd. Laten we straks
eerst alles goed in beeld brengen en dan bekijken wat er eventueel nodig is per kind,” aldus Van Hoepen. Van de Sande: “Elk kind leert anders, sommige leerden thuis drie keer zo veel in de helft van de tijd, maar meestal is er echt iemand nodig die hen motiveert, helpt doelgericht te blijven en didactisch ondersteunt. Door de fysieke afwezigheid van de leerkracht werd er veel gevraagd van de zelfsturing van de kinderen: hoe pak ik een taak aan, wat doe ik als ik vastloop? Bovenal heeft de thuissituatie grote invloed in de ondersteuning en beschikbaarheid van tijd en middelen. En wat leert het kind van zijn of haar ouders, wat maakt het mee buiten de onderwijsuren? Ik praat in dit verband daarom ook liever over ervaringsverschillen in plaats van niveauverschillen.”
Hoe gaan we straks het beste verder?
Van de Sande: “In hoeverre scholen duurzaam de veranderingen meenemen zal verschillen, maar we zijn wel allemaal wakker geschud over de digitalisering in het onderwijs. De digitale vaardigheden van de scholen zijn met sprongen vooruit gegaan en de beweging die we hebben zien ontstaan, biedt zeker vertrouwen. We hebben veel waardevolle inzichten opgedaan over de inzet van digitale middelen en de digitale vaardigheden en zelfsturing bij de kinderen. Tegelijkertijd is de essentiële rol die de leerkracht heeft in het leerproces weer bevestigd. Kinderen werden veel meer uitgedaagd om zelfstandig te werken en bewuster met de kansen en risico’s van digitale media om te gaan. Voor het ontwikkelen van dat soort vaardigheden hebben leerlingen veel instructie en begeleide oefening nodig. Ook de leerkrachten hebben een sprint in de ontwikkelingen van digitale vaardigheden doorgemaakt. Deze ervaringen dragen er hopelijk aan bij dat we niet alleen de huidige lesvormen digitaliseren maar dat we digitale middelen juist daar in gaan zetten waar ze ook echt van toegevoegde waarde zijn voor het proces.”
Forse digitale stappen
Van Hoepen: “Leraren hebben forse stappen gezet in hun digitale ontwikkeling. Wie had twee maanden geleden kunnen bedenken dat men nu met negen verschillende videocall systemen zou kunnen werken en er vrij moeiteloos tussen zou kunnen schakelen? Ik zou graag samen met het NRO (Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek) gaan onderzoeken wat we mee kunnen nemen naar de toekomst.”
Thuiszitters
“Wat ik nu al een interessante ontwikkeling vind is een schoolbestuur binnen het speciaal onderwijs dat nadenkt over afstandsonderwijs, als overbrugging voor
kinderen die tijdelijk thuis komen te zitten. Er is veel meer samenwerking gekomen tussen schoolbesturen, gemeenten en kinderopvangorganisaties, het vraagstuk thuiszitten zou je zo prima regionaal op kunnen pakken. We zijn superblij dat alle scholen weer open gaan, en we gaan echt niet alles anders doen. Fysiek lesgeven blijft het hart van het onderwijs. Dat de scholen voor de helft open gaan, maakt het overigens wel ingewikkeld, want ga je nu nog wel alle onderwijsvormen tegelijkertijd aanbieden?” Van de Sande: “We moeten straks, als er weer ruimte is, het gesprek met elkaar aangaan binnen de scholen, met de betrokken partijen in de jeugdketen en vooral ook met de kinderen. Wat vond je moeilijk, wat heeft je geholpen, wat kunnen we delen en hoe kunnen we elkaar helpen?”
[/fusion_text][fusion_gallery layout=”” picture_size=”” columns=”” column_spacing=”” gallery_masonry_grid_ratio=”” gallery_masonry_width_double=”” hover_type=”” lightbox=”yes” lightbox_content=”” bordersize=”” bordercolor=”” border_radius=”” hide_on_mobile=”small-visibility,medium-visibility,large-visibility” class=”” id=”” /][/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]
