[fusion_builder_container hundred_percent="no" hundred_percent_height="no" hundred_percent_height_scroll="no" hundred_percent_height_center_content="yes" equal_height_columns="no" menu_anchor="" hide_on_mobile="small-visibility,medium-visibility,large-visibility" status="published" publish_date="" class="" id="" background_color="" background_image="" background_position="center center" background_repeat="no-repeat" fade="no" background_parallax="none" enable_mobile="no" parallax_speed="0.3" video_mp4="" video_webm="" video_ogv="" video_url="" video_aspect_ratio="16:9" video_loop="yes" video_mute="yes" video_preview_image="" border_size="" border_color="" border_style="solid" margin_top="" margin_bottom="" padding_top="" padding_right="" padding_bottom="" padding_left=""][fusion_builder_row][fusion_builder_column type="1_1" layout="1_1" spacing="" center_content="no" link="" target="_self" min_height="" hide_on_mobile="small-visibility,medium-visibility,large-visibility" class="" id="" background_color="" background_image="" background_image_id="" background_position="left top" background_repeat="no-repeat" hover_type="none" border_size="0" border_color="" border_style="solid" border_position="all" border_radius="" box_shadow="no" dimension_box_shadow="" box_shadow_blur="0" box_shadow_spread="0" box_shadow_color="" box_shadow_style="" padding_top="" padding_right="" padding_bottom="" padding_left="" margin_top="" margin_bottom="" animation_type="" animation_direction="left" animation_speed="0.3" animation_offset="" last="no"][fusion_text columns="" column_min_width="" column_spacing="" rule_style="default" rule_size="" rule_color="" hide_on_mobile="small-visibility,medium-visibility,large-visibility" class="" id=""]
[/fusion_text][fusion_text columns="" column_min_width="" column_spacing="" rule_style="default" rule_size="" rule_color="" hide_on_mobile="small-visibility,medium-visibility,large-visibility" class="" id=""]
[/fusion_text][fusion_text columns="" column_min_width="" column_spacing="" rule_style="default" rule_size="" rule_color="" hide_on_mobile="small-visibility,medium-visibility,large-visibility" class="" id=""]
[fusion_button link="https://cliquemedia.nl/innovatie-in-de-zorg/" text_transform="" title="" target="_self" link_attributes="" alignment="" modal="" hide_on_mobile="small-visibility,medium-visibility,large-visibility" class="" id="" color="default" button_gradient_top_color="" button_gradient_bottom_color="" button_gradient_top_color_hover="" button_gradient_bottom_color_hover="" accent_color="" accent_hover_color="" type="" bevel_color="" border_width="" size="" stretch="default" shape="" icon="" icon_position="left" icon_divider="no" animation_type="" animation_direction="left" animation_speed="0.3" animation_offset=""]Lees meer artikelen[/fusion_button]
[/fusion_text][fusion_button link="" text_transform="" title="" target="_self" link_attributes="" alignment="" modal="" hide_on_mobile="small-visibility,medium-visibility,large-visibility" class="" id="" color="default" button_gradient_top_color="" button_gradient_bottom_color="" button_gradient_top_color_hover="" button_gradient_bottom_color_hover="" accent_color="" accent_hover_color="" type="" bevel_color="" border_width="" size="" stretch="default" shape="" icon="" icon_position="left" icon_divider="no" animation_type="" animation_direction="left" animation_speed="0.3" animation_offset=""]Lees het E-MAGAZINE van CliqueZorg hier![/fusion_button][/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]
[fusion_dropcap color="" boxed="yes" boxed_radius="50%" class="" id=""]I[/fusion_dropcap]nnovatie in de gezondheidszorg is hard nodig, met name op het gebied van digitalisering, maar het gaat niet snel genoeg. De urgentie lijkt te ontbreken en er lijkt weerstand te bestaan tegen veranderingen. Wat kan de reden zijn? En heeft corona de zaak versneld? In een digitaal kringgesprek wisselen. Jan van der Beek, Suzanne Verheijden en Lucien Engelen hun mening en ervaringen uit.
[/fusion_text][fusion_text columns="" column_min_width="" column_spacing="" rule_style="default" rule_size="" rule_color="" hide_on_mobile="small-visibility,medium-visibility,large-visibility" class="" id=""]Waar liggen volgens jullie de belangrijkste hindernissen voor innovaties?
Van der Beek: “Vooral op het bestuurlijke vlak. Net als Directeur Gezondheidszorg van de Rabobank, Michel van Schaijk, zie ik in de praktijk dat slechts een klein deel van de zorgbestuurders in staat is om innovatie aan te jagen en transformatie tot stand te brengen. Het ontbreekt aan een strategische visie. Het kost moeite om ‘instelling-overstijgend’ te denken over de toekomst, men mist de prikkel om samen te werken. Vernieuwing moet vaak van buiten de sector zelf komen. VWS investeert gelukkig fors in digitalisering van de zorg, die ziet de urgentie wél. Bij ongewijzigd beleid werkt straks één op de vier mensen in de
zorg en dat is een schrikbeeld. Zoveel mensen zijn er helemaal niet beschikbaar.”
Verheijden: “Bottom-up dringt het belang van digitale innovatie ook niet altijd door. Zorgmedewerkers hebben voor hun werk gekozen om het patiëntcontact en zijn bang dat door digitalisering kwijt te raken. Bovendien kost het tijd om zich de technologische vaardigheden eigen te maken. Voor hen gaan de veranderingen juist te snel. Nieuwe tools komen er bij, maar de oude methodes verdwijnen niet meteen. Zo kan herhaalmedicatie steeds vaker online worden besteld, maar is het ook telefonisch nog mogelijk. Dat betekent alleen maar meer werk, en dat wekt wantrouwen.”
“Voor de meeste patiënten is digitalisering juist een zegen. Het scheelt reistijd, wachttijd, en apps kunnen een hoop medische handelingen voorkomen.”
Staan patiënten er voor open?
Verheijden: “Veel doktersassistenten en huisartsen beweren dat patiënten ook liever niet aan digitalisering beginnen, maar dat is toch vaak een gemakkelijk excuus om niet te hoeven veranderen. Voor de meeste patiënten is digitalisering juist een zegen. Ze hoeven minder vaak naar de praktijk te komen. Vooral mensen met chronische ziektes hebben er enorm baat bij. Het scheelt reistijd, wachttijd, en apps kunnen een hoop medische handelingen voorkomen. Bijna iedereen heeft een smartphone. Er blijven echter wel altijd ouderen of lager opgeleiden die extra hulp nodig hebben”. Van der Beek: “Het gebrek aan veranderingsbereidheid betekent een gebrek aan zicht op hoe we verder moeten. Voor een reality check heb je eigenlijk een crisis nodig. Vóór corona beweerden sommige medisch specialisten dat ze 80% van hun patiënten persé fysiek moesten zien, minder kon echt niet. Nu, een jaar later, zeggen ze precies het omgekeerde en geven de voorkeur aan beeldbellen, met dezelfde overtuigingskracht!”“Never waste a good crisis!”Engelen: “Never waste a good crisis! De zorg ziet er nu uit zoals het in 2030 zou zijn geweest als zonder corona alles was doorgesukkeld. De druk op de zorg zou hoog zijn, en professionals zouden het niet meer trekken.” De gezondheidszorg zou langzaamaan zijn vastgelopen? Engelen: “Ja, maar het is nog maar de vraag of innovatie echt sneller kan. De gemiddelde verandering in de zorg duurt minstens zeven jaar. Dan pas kan iets mainstream zijn, niet eerder. Implementatie van een technische interventie kan in drie weken tijd, maar alleen als die de autonomie van zorgprofessionals niet raakt. Zodra dat wel het geval is, bijvoorbeeld als door een ver- nieuwing ineens de patiënt zelf afspraken kan gaan plannen en niet meer de dokter, dan ontstaat er kortsluiting. Het gaat meer over cultuur dan over technologische mogelijkheden.”
Hoe voorkomen we dat de gezondheidszorg daadwerkelijk vastloopt?
Engelen: “We zullen aan de onder- kant, de laagcomplexe kant van de zorg, iets anders moeten gaan doen. Verplaatsen, hulp dichter bij huis, in de supermarkt of drogist bijvoorbeeld. Dat past nog niet in ons denkraam maar het is hard nodig. We zullen als het zo doorgaat in de bestaande ziekenhuizen tweemaal zoveel patiënten moeten gaan helpen als nu. Ik verwacht dat daar straks alleen nog hoog- complexe behandelingen zullen plaatsvinden. Maar daarvoor is nog een enorme mentaliteits- en digitaliseringsslag nodig.”Dit zou toch een algemeen gevoel van haast moeten geven?
Verheijden: “De zorgprofessional op de vloer wordt niet gemotiveerd door haast en is zich nauwelijks van maatschappelijke en financiële urgentie bewust. Bestuurders voelen de urgentie wel, maar weten dat niet altijd te borgen in een strategische visie, jaarplan of meerjarenbegroting.” Van der Beek: “De technologische innovatie zou hand in hand moeten gaan met sociale innovatie, dan slaat het pas aan. Als je laat zien dat je met technologie veel minder professionele zorg nodig hebt, dan zul je veel meer aanhangers krijgen. Net als wat Lucien zegt, de zorg moet uit de ziekenhuizen waar dat mogelijk is. Met slimme technologie kun je met name ouderen- en gehandicaptenzorg vooral thuis laten plaatsvinden, of in gemeenschappen waar bewoners elkaar kunnen helpen. Een moderne vorm van het oude ‘nabuurschap’, waarmee meteen ook problemen als eenzaamheid en gebrek aan zingeving kunnen worden aangepakt. Financieel is dit ook een enorme vooruitgang. Het ziekenhuis van de toekomst is thuis!”“Er moet een omslag komen van gezondheidszorg naar gezondheid.”
Suzanne Verheijden is eigenaar van Buro StrakZ. Zij is auteur, acteur, Strategisch Innovatieadviseur, Programmamanager Digitale Vaardigheden en Spreker. Haar doel is om medewerkers van zorgorganisaties en zorgprofessionals klaar te stomen voor de toekomst. Lucien Engelen is expert, spreker en adviseur op het gebied van gezondheidszorg en innovatie. Hij is CEO van TransformHealth en Strategist health(care) innovation voor Deloitte C4E en Erasmus MC.
Engelen: “Er moet inderdaad een omslag komen van gezondheidszorg naar gezondheid. Dat besef begint gelukkig wel in te dalen. De zorgverzekeraar ziet kansen om de groei in zorgkosten te stabiliseren en gaat preventie stimuleren. Maar ook voor de werkgever valt er veel te winnen. Betere gezondheid verhoogt tenslotte
de productiviteit. Werkgevers krijgen genoeg van de dure gezondheidszorg en gaan het op hun eigen manier regelen. Dat betekent vaak digitale hulp vanuit het buitenland van zelf ingehuurde privéartsen en -diensten. Dat drukt de kosten en haalt ‘dode wachttijden’ uit het proces. Zo’n ontwikkeling kan de bestaande gezondheidszorg tot actie aanzetten.
Willen zorgprofessionals hieraan meewerken?
Verheijden: “Het patiëntbelang blijft voor hen voorop staan, en de manier waarop ze hun werk kunnen doen. Als ze dit zien verbeteren dan zullen ze zeker meewerken. Innovatie moet gepaard gaan met modernisering van zorgprocessen. Dat vraagt aandacht en het bedrijfsleven is er goed in om dat efficiënt te organiseren. Verstrakken van zorgprocessen, en niet ‘stapelen’ van nieuwe op bestaande processen. Peer-to-peer-leren werkt het beste. Bijvoorbeeld door de inzet van digicoaches en technologieambassadeurs. ” Van der Beek: “Nieuwe technologie in een oude organisatie is vaak een dure oude organisatie.”“Nieuwe technologie in een oude organisatie is vaak een dure oude organisatie.”
Het is een onomkeerbare ontwikkeling...
Engelen: “Als de gezondheidszorg niet zelf initiatieven neemt, dan doen andere partijen dit. Er komt een heel andere dynamiek met totaal andere financiële verhoudingen. Digitalisering moet onderdeel worden van het normale zorgsysteem. Laten we ophouden met de term e-health, digitalisering moet geen aparte status meer hebben! E-health lijkt nog een soort ‘Fremdkörper’, maar het is gewoon zorg, en een gedeelte daarvan doen we digitaal. Normaliseren dus! Digitalisering geeft ruimte om het andere, menselijke werk te kunnen blijven doen, zoals een praatje maken bij het bed.“Laten we ophouden met de term e-health, digitalisering moet geen aparte status meer hebben!”
Zijn er ook positieve ontwikkelingen te melden?
Van der Beek: “Met PGO’s hebben we al veel ervaring, en corona heeft ze een enorme boost gegeven. Huisartsen hebben 25% minder ongeplande consulten, en in ziekenhuizen kunnen sommige specialisten 60% meer patiënten afhandelen dan voorheen. Ook mag best worden vermeld dat wij nog steeds een van de beste zorgstelsels ter wereld hebben, maar om die positie te behouden moeten we nu wel in beweging komen.”
Engelen: “Er bestaat apparatuur waarmee je patiënten bijna net zo uitgebreid kunt monitoren als op een IC, en waarmee je ze vaak uit de echte IC kunt weghouden. Dat is pure winst. Dat monitoren gaat nu steeds vaker van huis uit. Het kost tijd, maar straks wordt het normaal.”
Verheijden: “Een VR-bril met rustgevende taferelen die een onrustige, angstige dementie- patiënt onmiddellijk kalmeert. Beeldcontact dat zorgt dat iemand niet zes keer per dag thuiszorg over de vloer krijgt, en dat als herwonnen vrijheid ervaart. Ik word heel blij van alle mogelijkheden die digitalisering intussen biedt voor patiënten en medewerkers.”
Suzanne Verheijden is eigenaar van Buro StrakZ. Zij is auteur, acteur, Strategisch Innovatieadviseur, Programmamanager Digitale Vaardigheden en Spreker. Haar doel is om medewerkers van zorgorganisaties en zorgprofessionals klaar te stomen voor de toekomst.
Lucien Engelen is expert, spreker
en adviseur op het gebied van gezondheidszorg en innovatie. Hij is CEO van TransformHealth en Strate- gist health(care) innovation voor Deloitte C4E en Erasmus MC.
Jan van der Beek is investeerder en sinds 1996 met volledige focus op
de zorgsector: ICT, Zorgvastgoed en Diagnostiek in Nederland, Duitsland en Spanje. Hij investeert o.a. in de PGO Patients Know Best, software voor OK en IC en een innovatief woon/zorg-concept. Hij is algemeen directeur van CarePoint Nederland B.V.
